Економіка України
Видається з вересня 1958 р.
Login

№ 4/2023

Ekon Ukr. 2023 (4): 81–96
https://doi.org/10.15407/economyukr.2023.04.081

ГЕОЕКОНОМІЧНІ ТРАНСФОРМАЦІЇ У ГЛОБІЛЬНІЙ СИСТЕМІ СВІТУ

УДК 339.977

JEL: F02, F59, F69

ШАРОВ Олександр Миколайович1

1ДУ «Інститут економіки та прогнозування НАН України», Research ID : http://www.researcherid.com/rid/
OrcID ID : https://orcid.org/https://orcid.org/0000-0001-8460-9996


ГЕОЕКОНОМІЧНА СТРУКТУРА СВІТОВОГО РИНКУ: ВИКЛИКИ І ПЕРСПЕКТИВИ (ПАНДЕМІЯ ТА ВОЄННО-ПОЛІТИЧНІ ШОКИ 2010–2022 рр.)


Відзначаючи, що проблемам геоекономічних і геополітичних трансформацій присвячено багато статей і фундаментальних доповідей, автор пропонує свій погляд на деякі основні тенденції таких змін і причини, які їх обумовлюють.
Розглянуто питання формування і трансформації геоекономічної структури світової економіки в сучасних умовах – у період після міжнародної фінансової кризи 2008–2009 рр., впливу пандемії COVID-19 і триваючої війни РФ проти України. Проаналізовано дії колективного Заходу, обумовлені історичним викликом країн азійської і так званої євро-азійської цивілізацій у вигляді стрімкого економічного зростання (деколи – «стрибка») низки країн колишнього «третього світу».
Виокремлено і проаналізовано три групи основних причин, що призвели до згаданих змін у темпах і напрямах геоекономічної перебудови: докорінні (цивілізаційні), пандемічні (пов’язані з економічними наслідками пандемії COVID-19) й воєнно-політичні (воєнна агресія РФ проти України). Хоча на поверхні спостерігається дія причин, які виникли протягом останнього десятиріччя, насправді вони лише посилюють дію докорінних причин, які обумовлюють довгострокові тенденції. З огляду на те, що Україна опинилась у центрі зіткнення інтересів відразу кількох важливих акторів глобальної політики й економіки, слід чекати на неминучі зміни геоекономічного становища України в повоєнному світі, які можуть привести до її якісно нової ролі в глобальній економіці за умови розуміння владою й суспільством нової історичної перспективи і наполегливої роботи над відповідними пріоритетами.


Ключові слова:геоекономіка; цивілізації; COVID-19; війна; світовий ринок; Україна.

Оригінал cтатті англійською мовою (cтор. 81 - 96) ЗавантажитиЗавантажень : 123
Стаття надійшла до редакції 28 лютого 2023 р.

Список використаної літератури

1. Giegerich B., McGerty F., Round P. The geo-economics and geopolitics of COVID-19: implications for European security. The International Institute for Strategic Studies. 2021. Mar 16. 23 p.
2. Gachúz Maya J.C., Urdinez F. Geopolitics and Geoeconomics in the China-Latin American Relations in the Context of the US-China Trade War and the COVID-19 Pandemic. Journal of Current Chinese Affairs. 2022. Vol. 51. Iss. 1. P. 3–12. doi.org/10.1177/18681026221098770
3. Saran S. Geopolitical and Geo-economic Dimensions of Covid-19. Yojana. 2020. October. P. 10–12. URL: www.yojana.gov.in/SPECIAL-Geopolitical..by%20Shyam%20Saran.pdf
4. Alonso-Trabanco J.-M. The Evolution of Russia’s Ukraine Strategy. Geopolotical Monitor. Backgrounders. 2020. Jun 30. URL: www.geopoliticalmonitor.com/the-evolution-of-russias-ukraine-strategy/ (дата звернення: 25.11.2022).
5. Alonso-Trabanco J.-M. Russia’s Geopolitical Projection in the American Hemisphere. Geopolotical Monitor. Situation Reports. 2020. Jul 10. URL: www.geopoliticalmonitor.com/russias-geopolitical-projection-in-the-american-hemisphere/ (дата звернення: 25.11.2022).
6. Alonso-Trabanco J.-M. The Geoeconomic Front of the Ukraine War. Geopolotical Monitor. Backgrounders. 2022. Mar 06. URL: www.geopoliticalmonitor.com/the-geoconomic-front-of-the-ukraine-war/ (дата звернення: 30.11.2022).
7. Alonso-Trabanco J.-M. Assessing Potential Outcomes of the Ukraine War. Geopolotical Monitor. Backgrounders. 2022. Aug 22. URL: www.geopoliticalmonitor.com/assessing-potential-outcomes-of-the-ukraine-war/ (дата звернення: 27.11.2022).
8. Alonso-Trabanco J.-M. The Ukraine War Enters a New Phase. Geopolotical Monitor. 2022. Sep 20. URL: www.geopoliticalmonitor.com/the-ukraine-war-enters-a-new-phase/
9. Strobl J., Borcher H. Storm Ahead. The Future Geoeconomic World Order. Vienna, Raiffeisen Bank International AG, 2021, October. 214 p.
10. Petrov K. Geoeconomic Aspect and Processes Before the Global Spatial Development of the Modern World. Global Prosperity. 2021. Vol. 1. Iss. 3. P. 19–27. URL: gprosperity.org/index.php/journal/article/view/23
11. Rezende F. The Brazilian economy: recent developments and future prospects. International Affairs. 1998. No. 74. Iss. 3. P. 563–575. doi.org/10.1111/1468-2346.00034
12. Ferguson N. Civilization. The West and the Rest. London, The Penguin Press, 2012. 432 p.
13. Ward R. The Geo-economic Implications of COVID-19. In: IISS Manama Dialogue 2020 Special Publication: The Strategic and Geo-economic Implications of the COVID-19 Pandemic. London, The International Institute for Strategic Studies, 2020, December. P. 13–21.
14. Wheatley J. IMF Chief Warns Against Complacency on Global Economy. Financial Times. 2020. Dec 02. URL: www.ft.com/content/fda34b47-33d2-457e-a0b6-45be6001920d (дата звернення: 25.11.2022).
15. MacDonald S.B. The Russian Invasion: Geopolitical and Geo-economic Implications for the Caribbean. Global Americans. 2022. Jul 14. URL: theglobalamericans.org/2022/07/the-russian-invasion-geopolitical-and-geo-economic-implications-for-the-caribbean/ (дата звернення: 30.11.2022).
16. Ahmadi A. Russia-Ukraine War: Implications for Asian Geoeconomics. The Diplomat. 2022. Jul 02. URL: thediplomat.com/2022/07/russia-ukraine-war-implications-for-asian-geoeconomics/ (дата звернення: 25.11.2022).
17. Фомин А. Камо грядеши, Украина? Свободная мысль. 2012. № 5-6. С. 71–79.
18. Антонович И.И. Quo vadis, Украина? Пространство и время. 2014. № 2 (16). С. 25–33.
19. Мироненко В.И. Украина, quo vadis? Миражи третьей республики. Научно-аналитический вестник ИЕ РАН. 2021. № 1. С. 38–45.
20. Mikloš I. Quo vadis, Ukraine? Is there a chance for success? Quo vadis, Ukraino? Czy istnieje szansa na sukces? mBank–CASE Seminar Proceedings. 2015. No. 139. 26 p. URL: case-research.eu/sites/default/files/publications/mbank-case_139_final.pdf#overlay-context=en/index%3Fpage%3D1
21. Fischer S., Puglisi R., Wolczuk K., Wolowski P. Ukraine: Quo Vadis? Chaillot Papier. 2008. Feb 14. No. 108. 150 p.
22. Loan P. van. Quo Vadis Ukraine. In: Ukraine’s Euro-Atlantic Future Forum VI (Ottawa, Canada, March 7, 2012). URL: usukrainianrelations.org/index_option_com_content_task_view_id_328_itemid_169/
23. Салыга Т. Камо грядеши, Украина? День. 2014. 26 сентября.